W niedzielę 6 października 2024 r. w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bielsku Podlaskim odbyło się uroczyste wręczenie Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za 2024 rok. Laureatką Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za rok 2024 w kategorii „Twórczość artystyczna” jest Elżbieta Tomczuk.
Elżbieta Tomczuk – założycielka i wieloletni kierownik ukraińskich zespołów artystycznych na Podlasiu, nauczycielka języka ukraińskiego i muzyki, animatorka ukraińskiego życia kulturalnego w regionie. Jest założycielką i kierownikiem artystycznym Ukraińskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Ranok”, który stał się wizytówką kulturalną środowiska ukraińskiego Podlasia oraz miasta Bielsk Podlaski i jest laureatem wielu nagród i festiwali w Polsce i za granicą. Założony w 1995 r. pod opieką Związku Ukraińców Podlasia zespół, działający obecnie także przy Bielskim Domu Kultury, to ważna ukraińska instytucja kulturalna Podlasia, która od ponad ćwierćwiecza wychowuje dzieci i młodzież w duchu miłości i szacunku do ojczystej kultury – języka, pieśni i tańców przodków. E. Tomczuk prowadzi również od 1995 r. ukraiński zespół folklorystyczny „Rodyna” w Dubiażynie, a także ukraiński zespół dziecięcy „Soneczko”, działający w Przedszkolu nr 9 „Leśna Polana” w Bielsku Podlaskim.
W latach 1990-1995 śpiewała w jednym z najznakomitszych ukraińskich zespołów muzyki tradycyjnej „Horyna” w Instytucie Kultury w Równym.
Śpiewała również w ukraińskim podlaskim zespole wokalno-instrumentalnym „Jar”. Jest autorem lub redaktorem kilku publikacji: ,,Рогульки Підляшшя у записах Єлизавети Рижик” (Równe 1994), ,,Колядки. Підляшшя, Волинь, Полісся, Україна” (Bielsk Podlaski 2001), „Zaspiwajmo pisniu wesełeńku – ukraińskie pieśni z Podlasia” (Bielsk Podlaski 2001), autorką zapisów nutowych w książce „Котилася торба з високого горба. Дитячий фольклор з Підляшшя (Bielsk Podlaski 2011). Jest też autorką artykułów dotyczących folkloru i kultury muzycznej Podlasia (m. in. w tomie „Холмщина і Підляшшя. Історико-етнографічне дослідження”, Kijów 1997). Prowadziła również badania etnograficzne na Północnym Podlasiu. Przygotowała kilka płyt nagranych przez kierowane przez nią zespoły. Była kierownikiem artystycznym i organizatorem wielu festiwali kultury ukraińskiej i konkursów pieśni na Podlasiu, w tym Festiwali Kultury Ukraińskiej na Podlasiu „Podlaska Jesień”, największych artystycznych wydarzeń plenerowych regionu – festiwali „Na Iwana, na Kupała” w Dubiczach Cerkiewnych, Konkursów Piosenki Ukraińskiej „Z Podlaskiej Krynicy”, Wojewódzkiego Konkursu Recytatorskiego „Ukraińskie słowo”.
Pochodzi z położonej nieopodal Bielska Podlaskiego wsi Knorydy. Od najmłodszych lat wychowana w duchu pielęgnowania i poszanowania rodzimych tradycji, kultury, języka.
Jest absolwentką Instytutu Kultury w Równym (Ukraina), który był kuźnią znakomitych znawców ukraińskiego folkloru i tradycji muzycznych. Po zakończeniu studiów i wyjściu za mąż zamieszkała w Bielsku Podlaskim. Od 1995 r. jest nauczycielką języka ukraińskiego w Szkole Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Bielsku Podlaskim oraz w Przedszkolu nr 9 „Leśna Polana” w Bielsku Podlaskim, uczy również muzyki.
Od kilku lat ponownie zamieszkała w Knorydach wraz mężem, córką i synem. Od trzydziestu lat jest jednym z liderów Związku Ukraińców Podlasia, od 1996 r. jest członkiem Rady Głównej ZUP, przez długi okres była członkiem Zarządu Głównego, w tym sekretarzem ZUP. Od 2017 r. jest również członkiem Komisji Rewizyjnej Podlaskiego Instytutu Naukowego.
Za działalność na niwie kulturalnej i edukacyjnej została wielokrotnie doceniona i odznaczona. Otrzymała m.in. Brązowy, Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi, Medal Komisji Edukacji Narodowej, liczne wyróżnienia i odznaki, w tym Odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”, Odznakę Honorową „Zasłużony dla kultury polskiej”, czy też „Zasłużony działacz sztuk Ukrainy”.
Elżbieta Tomczuk jest jedną z kluczowych postaci ukraińskiego życia kulturalnego na Północnym Podlasiu. Posiada znakomity warsztat muzyczny, głęboką znajomość tradycji folklorystycznych i muzycznych Podlasia na tle ogólnoukraińskim. Od prawie trzydziestu lat kieruje ukraińskimi amatorskimi zespołami artystycznymi na Podlasiu i animuje ukraińskie życie kulturalne regionu. Wychowała wiele pokoleń dzieci i młodzieży w miłości do ojczystej kultury, języka, pieśni. Całe swoje życie zawodowe i społeczne poświęciła działaniom służącym zachowaniu, badaniu i rozwojowi kultury ukraińskiej Podlasia.
Celem Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej jest promocja języka i kultury ukraińskiej Podlasia poprzez uhonorowanie i nagrodzenie osób, które odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu, zachowywaniu, badaniu i rozwoju kultury i języka ukraińskiego Podlasia.
Zadanie publiczne „Podlaska Nagroda Naukowo-Literacka” jest współfinansowane ze środków Województwa Podlaskiego.
