29-30 listopada 2024 r. w Bielsku Podlaskim odbyła się VIII Podlaska Ukraińska Konferencja Naukowa „Prawosławie w historii Podlasia” (w 100-lecie autokefalii Kościoła prawosławnego w Polsce).
Związek Ukraińców Podlasia był jednym ze współorganizatorów tego wydarzenia naukowego.
Łącznie w ciągu dwóch dni odbyło się pięć sesji, wygłoszono 34 referaty oraz miało miejsce aż siedem wydarzeń towarzyszących.
Centralnym tematem VIII Podlaskiej Ukraińskiej Konferencji Naukowej było miejsce Prawosławia w historii Podlasia. Okazją ku temu jest 100. rocznica autokefalii Kościoła prawosławnego w Polsce. Prawosławie odgrywa fundamentalną rolę w życiu regionu od ponad 1000 lat. Przyjęcie chrześcijaństwa w jego wschodniej, bizantyjskiej tradycji przez władców Rusi Kijowskiej było wydarzeniem epokowym, którego rezultatem było rozprzestrzenienie się wiary prawosławnej na ziemiach nadbużańskich. To determinowało przynależność cywilizacyjną i religijną ruskich mieszkańców tego regionu, a Kościół prawosławny przez wieki odgrywał tu wielką rolę w procesach politycznych, etnicznych i społecznych. Także i dzisiaj Prawosławie stanowi kluczowy element tożsamości większości ukraińskojęzycznych mieszkańców Podlasia. Nowe realia funkcjonowania Prawosławia w tym regionie przyniosło uzyskanie w 1924 r. autokefalii przez Kościół prawosławny w państwie polskim, w skład którego po pierwszej wojnie światowej weszło także Podlasie.
Obrady konferencji toczyły się podczas pięciu sesji:
Sesja I „Tradycje prawosławne Podlasia i ich transformacje na przestrzeni wieków”
Sesja II „Kościół prawosławny w Polsce na drodze autokefalii”
Sesja III „Historia i kultura Podlasia”
Sesja IV „Podlasie i sąsiednie regiony w składzie Kościoła prawosławnego w Polsce w okresie autokefalii”
Sesja V „Mikrohistoria: dzieje Kościoła prawosławnego w historiach podlaskich parafii”
W trakcie konferencji odbyły się także inne wydarzenia: uroczyste podpisanie porozumienia o współpracy pomiędzy Instytutem Slawistyki Polskiej Akademii Nauk a Podlaskim Instytutem Naukowym, prezentacja antologii ukraińskojęzycznego piśmiennictwa Podlasia Krajina swojoho słowa (Bielsk Podlaski 2023), prezentacja laureatów Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za 2024 rok, projekcja filmu Metropolita Dionizy Waledyński, koncert ukraińskiej muzyki cerkiewnej w wykonaniu Męskiego Zespołu Muzyki Cerkiewnej „Katapetasma” pod dyrekcją Łukasza Hajduczeni. Podczas wydarzenia były prezentowane dwie wystawy: „Wydawnictwa Kościoła prawosławnego w Polsce w okresie autokefalii” oraz „Działalność wydawnicza Warszawskiej Metropolii Prawosławnej w II Rzeczypospolitej”.
Dokładne informacje o konferencji można znaleźć na stronie internetowej Podlaskiego Instytutu Naukowego: www.pninstytut.org/pl/pukn/viii-pukn
Transmisja on-line konferencji była prowadzona na profilach Podlaskiego Instytutu Naukowego na Facebooku i YouTube:
https://www.youtube.com/@podlaskiinstytutnaukowy3883
Organizator konferencji: Podlaski Instytut Naukowy.
Współorganizatorzy: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Komisja Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych Polskiej Akademii Nauk Oddział w Lublinie, Związek Ukraińców Podlasia, Miejska Biblioteka Publiczna w Bielsku Podlaskim.
Patronat honorowy: Burmistrz Miasta Bielsk Podlaski, Burmistrz Miasta Hajnówka, Burmistrz Miasta Siemiatycze, Burmistrz Kleszczel, Wójt Gminy Bielsk Podlaski.
Patronat medialny: Ukraińskie Pismo Podlasia „Nad Buhom i Narwoju”, Polskie Radio Białystok, portal internetowy bielsk.eu, „Kurier Podlaski – Głos Siemiatycz”, „Nowy Kurier”.
Konferencja odbyła się dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Rzeczypospolitej Polskiej, była współfinansowana ze środków Województwa Podlaskiego, odbyła się dzięki wsparciu osób prywatnych oraz przy wsparciu Ambasady Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej, Miasta Bielsk Podlaski, Burmistrza Miasta Hajnówka, Burmistrza Miasta Siemiatycze, Wójta Gminy Bielsk Podlaski.
Sponsorzy: Polska Sieć Sklepów „Arhelan”, Fundacja Arhelan – Społecznie Odpowiedzialni, Agencja Wydawnicza „Ekopress”, J.W. Zakład Transportowy.
