27 sierpnia 2025 r. Kapituła Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej na swoim posiedzeniu podjęła decyzję o przyznaniu Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za 2025 rok.
Laureatkami Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za 2025 rok zostały:
Kategoria „Twórczość artystyczna”: Irena Wiszenko,
Kategoria „Działalność oświatowa”: Elżbieta Nielipińska.
Celem Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej jest promocja języka i kultury ukraińskiej Podlasia poprzez uhonorowanie i nagrodzenie osób, które odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu, zachowywaniu, badaniu i rozwoju kultury i języka ukraińskiego Podlasia. Nagroda została ustanowiona w 2022 r. przez Podlaski Instytut Naukowy oraz Związek Ukraińców Podlasia. Została już przyznana trzykrotnie – w latach 2022-2024, łącznie nagrodzono nią 10 osób. W 2025 r. Podlaska Nagroda Naukowo-Literacka została przyznana po raz czwarty.
Laureatka Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za 2025 rok
w kategorii „Twórczość artystyczna”
Irena Wiszenko
Irena Wiszenko – założycielka i wieloletni kierownik Ukraińskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Hiłoczka” w Czeremsze, nauczycielka języka ukraińskiego, animatorka ukraińskiego życia kulturalnego w regionie. Od prawie 30 lat kieruje zespołem ukraińskim „Hiłoczka” w Czeremsze – miejscowości, która odegrała szczególną rolę w ukraińskim przebudzeniu narodowym na Północnym Podlasiu w latach 80. XX wieku. W działalności zespołu I. Wiszenko wiele uwagi poświęca współpracy z lokalnymi zespołami folklorystycznymi, co służy przekazywaniu ukraińskich tradycji muzycznych Podlasia młodemu pokoleniu. Zespół pod kierownictwem I. Wiszenko brał udział w licznych festiwalach, koncertach i przeglądach w Polsce i za granicą, zostając ich laureatem.
Urodziła się w Bielsku Podlaskim. Pochodzi ze wsi Dubiażyn koło Bielska Podlaskiego. Uczyła się w Liceum Ekonomicznym w Bielsku Podlaskim. W latach 1991-1996 studiowała w prestiżowym Instytucie Kultury w Równem (Ukraina). Od 1995 r. pracuje jako nauczycielka języka ukraińskiego w Szkole Podstawowej w Czeremsze, w latach 2001-2011 w Gimnazjum w Czeremsze, a następnie w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Czeremsze. Pracowała również jako nauczycielka języka ukraińskiego w Szkole Podstawowej nr 1 w Bielsku Podlaskim, Szkole Podstawowej nr 5 w Bielsku Podlaskim, Zespole Szkół im. Adama Mickiewicza w Bielsku Podlaskim oraz w Przedszkolu Nr 9 Leśna Polana w Bielsku Podlaskim, gdzie ponownie pracuje po kilkunastoletniej przerwie. Od trzydziestu lat jest zaangażowana w działalność Związku Ukraińców Podlasia, była członkiem jego władz.
Irena Wiszenko jest jedną z ważnych postaci ukraińskiego życia kulturalnego Północnego Podlasia. Jej cechą charakterystyczną jest głębokie zaangażowanie w przekazywanie ojczystych ukraińskich tradycji i tożsamości narodowej młodemu pokoleniu, a także zaangażowanie w życie społeczne.
Laureatka Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za 2025 rok
w kategorii „Działalność oświatowa”
Elżbieta Nielipińska
Elżbieta Nielipińska – nauczycielka, pedagog, wieloletnia dyrektor Przedszkola Nr 9 Leśna Polana w Bielsku Podlaskim, w którym od niemal 30 lat prowadzone jest nauczanie języka ukraińskiego jako języka mniejszości narodowej. Nie tylko na Podlasiu jest to przedszkole, gdzie najwięcej dzieci uczy się języka ukraińskiego jako języka mniejszości narodowej.
Przez trzy dekady wszechstronnie zaangażowana była w inicjowanie, organizację i prowadzenie nauczania języka ukraińskiego jako języka ojczystego oraz prowadzenie innych działań służących zachowaniu własnej tożsamości, tradycji i kultury dla dzieci z Bielska Podlaskiego, których przodkowie posługiwali się lub posługują podlaskimi gwarami języka ukraińskiego. Dzięki jej wysiłkowi przy wsparciu Związku Ukraińców Podlasia w Przedszkolu Nr 9 Leśna Polana w Bielsku Podlaskim od 1996 r. odbywa się nauczanie języka ukraińskiego. E. Nielipińska osobiście włączała się i wspierała aktywność artystyczną wychowanków przedszkola. Była autorką artykułów dotyczących nowatorskich form pracy z dziećmi należącymi do mniejszości ukraińskiej na łamach czasopism zawodowych, występowała też z referatami na ten temat na konferencjach naukowych.
Pochodzi z podlaskiej rodziny od pokoleń mieszkającej w położonej na północ od Brańska wsi Zanie. Ukończyła IV Liceum Ogólnokształcące w Białymstoku. W 1982 r. podjęła studia na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku. W 1987 r. rozpoczęła pracę jako nauczycielka w Państwowym Przedszkolu nr 2 w Bielsku Podlaskim. Po jego likwidacji w 1990 r. kontynuowała pracę w Państwowym Przedszkolu nr 9 w Bielsku Podlaskim. W latach 1991-1995 uczyła również religii prawosławnej w przedszkolach nr 9 oraz nr 7. W okresie trzech dekad – od września 1995 r. do sierpnia 2025 r. była dyrektorem Przedszkola Nr 9 Leśna Polana w Bielsku Podlaskim. Odgrywała kluczową rolę w stworzeniu warunków, aby ta placówka oświatowa była miejscem zachowywania i przekazywania najmłodszemu pokoleniu Podlasia ojczystego języka ukraińskiego oraz lokalnych ukraińskich tradycji kulturowych.
Nagroda przyznawana jest przez Kapitułę, w skład której wchodzą osoby zaangażowane w działalność na rzecz zachowania i rozwoju języka i kultury ukraińskiej Podlasia, wskazane przez zarządy podmiotów ustanawiających Nagrodę, czyli Podlaskiego Instytutu Naukowego oraz Związku Ukraińców Podlasia. W 2025 r. członkami Kapituły Nagrody są: dr Andrzej Artemiuk, dr Grzegorz Kuprianowicz, dr Mikołaj Roszczenko i Maria Ryżyk.
Uroczyste ogłoszenie Laureatów oraz wręczenie Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za 2025 rok planowane jest 5 października 2025 r. w Bielsku Podlaskim.
Zadanie publiczne „Promocja języka i kultury ukraińskiej Podlasia” jest współfinansowane ze środków Województwa Podlaskiego.
Informacje o Nagrodzie oraz o procesie jej przyznawania są zamieszczane na stronie internetowej Podlaskiego Instytutu Naukowego:
www.pninstytut.org/pl/popularyzacja/nagroda
Foto: Ludmiła Łabowicz