W niedzielę 6 października 2024 r. w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bielsku Podlaskim odbyło się uroczyste wręczenie Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za 2024 rok. Laureatem Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za rok 2024 w kategorii „Działalność samorządowa” jest dr Mikołaj Chrol.
Mikołaj Chrol – lekarz weterynarii, działacz samorządowy, jeden z liderów życia ukraińskiego na Północnym Podlasiu. Osoba ciesząca się wielkim autorytetem wśród mieszkańców Bielska Podlaskiego i powiatu bielskiego. W działalność samorządu lokalnego zaangażował się na początku lat 90. XX wieku, gdy odradzał się on w Polsce. Był jednym z czołowych przedstawicieli ukraińskiego środowiska Bielska Podlaskiego w życiu politycznym miasta. W pierwszych demokratycznych wyborach samorządowych w 1990 r. został radnym Rady Miasta Bielsk Podlaski z listy Rusko-Ukraińskiego Komitetu Wyborczego Miasta Bielsk Podlaski. Następnie był wybrany radnym także w latach 1998 i 2002. Był członkiem różnych komisji Rady Miejskiej, a także Społecznej Komisji Mieszkaniowej miasta Bielsk Podlaski. Jako przedstawiciel ukraińskiego środowiska Bielska Podlaskiego w latach 1998-2002 był wiceprzewodniczącym Rady Miasta Bielsk Podlaski. Jako osoba o ukształtowanej ukraińskiej tożsamości narodowej znacząco zaangażował się w wymiarze społecznym, kulturalnym, oświatowym i politycznym ruchu ukraińskiego na Północnym Podlasiu, który w latach 90. dynamicznie rozwijał się. Stał się jednym z liderów społeczności ukraińskiej Podlasia. W latach 2000-2005 był wiceprzewodniczącym Związku Ukraińców Podlasia, największej organizacji ukraińskiej w regionie. W latach 2005-2015 był członkiem Rady Głównej SUP.
Pochodzi z Południowego Podlasia, ze wsi Parośla koło Jabłecznej nad Bugiem, gdzie znajduje się znany monaster prawosławny św. Onufrego Wielkiego. Jego rodzina od pokoleń związana jest z monasterem w Jabłecznej i Kościołem prawosławnym: brat dziadka Trofim był duchownym prawosławnym na pobliskim Polesiu, a jego syn Leonid był duchownym we Francji.
M. Chrol urodził się w 1942 r. W 1947 r. w ramach akcji „Wisła” został wraz z rodzicami wysiedlony z ziemi ojczystej w okolice Człuchowa w Koszalińskiem. Ich dom stał się siedzibą nieoficjalnej parafii prawosławnej, która zaczęła funkcjonować około 1950-1951 r.
Rodzina Chrolów jako jedna z pierwszych wróciła z wysiedlenia na ojczyste ziemie latem 1954 r., choć pierwsza próba powrotu nie powiodła się, gdyż osoby powracające zostały zatrzymane przez milicję. Ukończył Liceum Ogólnokształcącego im J. I. Kraszewskiego w Białej Podlaskiej, gdzie mieszkał w internacie. Absolwent weterynarii w Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie. W czasie studiów angażował się w działalność ukraińskiej społeczności prawosławnej Lublina, której życie skupiało się w cerkwi prawosławnej Przemienienia Pańskiego oraz w świetlicy Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego.
Po ślubie i ukończeniu studiów w 1966 roku przeniósł się do Bielska Podlaskiego, gdzie mieszka do dziś. Ma dwie córki i wnuki.
Od 1966 roku pracował jako lekarz weterynarii w Państwowej Przychodni Weterynaryjnej w Bielsku Podlaskim. W latach 1974-1977 był na studiach doktoranckich w Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Rozprawę doktorską na temat „Leczenie i profilaktyka trychofitozy bydła” obronił w styczniu 1978 r.
W państwowej lecznicy pracował do 1990 r., z krótkimi przerwami w latach 1984 i 1987-88, gdy wyjechał do USA, gdzie również pracował w lecznicy weterynaryjnej. W 1990 roku założył własną lecznicę we wsi Chraboły niedaleko Bielska Podlaskiego, stając się pierwszym lekarzem weterynarii w całym województwie, który rozpoczął prywatną praktykę weterynaryjną. Po kilku latach stworzył drugą lecznicę w Bielsku Podlaskim. Przez krótki czas, od 1993 do 1995 roku, prowadził także hurtownię weterynaryjną. Świetnie wyposażona lecznica w Bielsku Podlaskim stała się największą placówką weterynaryjną w okolicy.
Mikołaj Chrol to jedna z najbardziej znanych i poważanych postaci ukraińskiego środowiska Podlasia. Przedstawiciel pokolenia Ukraińców z Południowego Podlasia, które przeżyło traumatyczne doświadczenia deportacji w czasie akcji „Wisła”, jednak zachowało ukraińską tożsamość i przywiązanie do Kościoła prawosławnego. Odegrał ważną rolę w rozwoju opieki weterynaryjnej na Ziemi Bielskiej w okresie transformacji społeczno-gospodarczej. Stał się jednym z przywódców politycznych środowiska ukraińskiego Północnego Podlasia w samorządzie lokalnym pod koniec XX i na początku XXI wieku. Odegrał ważną rolę w rozwoju życia ukraińskiego na Podlasie na przełomie tysiącleci.
Zadanie publiczne „Podlaska Nagroda Naukowo-Literacka” jest współfinansowane ze środków Województwa Podlaskiego.
