Centralnym tematem VI Podlaskiej Ukraińskiej Konferencji Naukowej będą migracje, deportacje, przesiedlenia w historii Podlasia. Okazją ku temu jest 75. rocznica akcji „Wisła”, która w 1947 r. zmieniła strukturę etniczną i wyznaniową oraz krajobraz kulturowy Południowego Podlasia. Procesy migracyjne odgrywają kluczową rolę w historii, kształtują charakter etniczny oraz przestrzeń kulturową i językową regionu. Miały też fundamentalne znaczenie w przeszłości Podlasia.

Organizatorzy pragną, aby problematyka migracji, deportacji, przesiedleń w historii Podlasia została zaprezentowana na konferencji w szerokim spektrum: włączając żywiołowe procesy migracyjne, które miały miejsce na przestrzeni stuleci, przesiedlenia stymulowane lub organizowane przez różne struktury, po deportacje, gdy ludność w sposób zorganizowany była przesiedlana na nowe terytorium decyzją struktur państwowych wbrew własnej woli. Mamy nadzieję, że podczas konferencji zostaną ukazane procesy migracyjne oraz ich skutki na Podlasiu w różnych epokach historycznych: poczynając od wczesnego średniowiecza, poprzez późne średniowiecze, czasy nowożytne, dramatyczne wydarzenia XX wieku (np. bieżeństwo w 1915 r., przesiedlenia do Związku Radzieckiego w latach 1944-46), po wydarzenia początku XXI w. Chcielibyśmy, aby analiza procesów migracyjnych na Podlasiu i w regionach sąsiednich miała charakter interdyscyplinarny i włączała zarówno kontekst historyczny, socjologiczny, prawny, jak też uwzględniała skutki tych zjawisk w ujęciu kulturologicznym, językoznawczym, literaturoznawczym oraz ekonomicznym.

Szczególna uwaga podczas konferencji zostanie poświęcona zagadnieniom związanym z akcją „Wisła”, która latem i jesienią 1947 r. została przeprowadzona przez władze komunistyczne Polski także na Południowym Podlasiu. Ta zbrodnia komunistyczna i jej skutki dla regionu nie zostały jeszcze dostatecznie zbadane. Organizatorzy pragnęliby, by podczas konferencji została ukazana geneza i przebieg akcji „W” na Południowym Podlasiu, skutki tej akcji deportacyjnej zarówno dla funkcjonowania języka i kultury ukraińskiej w regionie, jak i dla Kościoła prawosławnego. Bardzo ważne byłoby ukazanie kontekstu prawnego, ekonomicznego, socjologicznego i kulturologicznego akcji „Wisła” oraz jej oddźwięk w literaturze i sztuce. Osobnym zagadnieniem jest kwestia pamięci historycznej o akcji „Wisła” i formy jej zachowania.

Oczywiście zakres tematyczny Podlaskiej Ukraińskiej Konferencji Naukowej pozostanie różnorodny i obejmie problematykę Podlasia w szerokim znaczeniu. Na konferencji mogą zostać przedstawione referaty, które dotyczą kwestii nie związanych z jej głównym tematem. Jest to przede wszystkim: historia, kultura, język i współczesność społeczności ukraińskiej Podlasia oraz innych etnosów regionu, a także ich wzajemne kontakty. Tematyka konferencji obejmuje również inne kwestie wpływające na sytuację społeczności ukraińskiej Podlasia (np. uwarunkowania prawne, ekonomiczne, geograficzne, przyrodnicze, socjologiczne), problematykę sąsiednich regionów zamieszkałych przez Ukraińców (w szczególności Ziemi Brzeskiej i Chełmszczyzny) czy doświadczenia innych społeczności mniejszościowych, a także kwestie dotyczące funkcjonowania mniejszości narodowych w Polsce i w innych krajach. W formule konferencji mieszczą się także inne zagadnienia będące w sferze zainteresowań badawczych ukraińskiego środowiska naukowego Podlasia.

Ostateczną decyzję o włączeniu referatu lub komunikatu do programu konferencji podejmuje Komitet Organizacyjny.

Forma przeprowadzenia konferencji: w związku z niepewną sytuacją epidemiczną oraz wojną w Ukrainie planujemy przeprowadzenie konferencji w formule hybrydowej – z jednej strony planujemy obrady stacjonarne w Bielsku Podlaskim oraz Białej Podlaskiej, z drugiej zaś chcemy umożliwić udział w konferencji on-line. Jeżeli sytuacja epidemiczna nie pozwoli na przeprowadzenie konferencji w formie stacjonarnej, odbędzie się ona wyłącznie on-line.

Konferencja odbędzie się dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji RP, przy wsparciu Ambasady Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej oraz dzięki wsparciu innych instytucji i osób.

Aktualne informacje o konferencji są zamieszczane na stronie internetowej Instytutu w odpowiedniej zakładce: https://www.pninstytut.org/pl/pukn/vi-pukn/